ماکو؛ دروازه اصلی ایران برای مراودات بین‌الملل

خبرداری؟ ادامه روند تورمی در شرایط تحریمی اقتصاد ایران، وضع را روزبه‌روز برای مردم سخت‌تر می‌کند.

به گفته مسئولان و کارشناسان در چنین شرایط اقتصادی، مناطق آزاد می‌تواند نقش پررنگی در بهبود وضعیت و رشد اقتصادی ایفا کنند.

جذب سرمایه گذاری، تولید و صادرات، از اهداف اصلی مناطق آزاد به ویژه در کشورهای درحال توسعه محسوب می‌شود که بدون تحقق آن‌ها، نمی توان منطقه آزادی را موفق دانست و با تحقق آن‌ها، سایر اهداف نظیر اشتغال و توازن منطقه ای شکل خواهد گرفت؛ در غیر این صورت، ایجاد توسعه نسبی از محل واردات و خرده فروشی اقلام خارجی، به منظور ایجاد اشتغال و جذب گردشگران داخلی، در تضاد با مناطق آزاد موفق جهانی است، زیرا آثار سوء آن از قبیل کوچک کردن بازار تولیدات ملی و واردات بی رویه، گریبانگیر اقتصاد ملی خواهد شد.

بنابراین به منظور بررسی موفقیت مناطق آزاد، ابتدا باید آمار عملکردی این مناطق در حوزه اهداف اصلی را بررسی کرد.
طبق اطلاعات جمع آوری شده، عملکرد مناطق آزاد ایران طی سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ نشان می دهد سهم این مناطق از صادرات غیرنفتی کشور حدود یک درصد، از میزان تولید حدود یک درصد، از تعداد واحدهای تولیدی فعال کمتر از ۳ درصد، از جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی حدود ۱۰ درصد و از اشتغال‌زایی کل کشور حدود ۴ درصد است. میزان واردات کالا از طریق مناطق آزاد نیز حدود ۲ برابر صادرات کالا از این مناطق به خارج از کشور است.

شایان ذکر است وسعت مناطق آزاد بیش از ۳ برابر وسعت شهرک ها و نواحی صنعتی کشور بوده، اما میزان اشتغال در شهرک های صنعتی بیش از ۳ برابر اشتغال در مناطق آزاد کشور است.

بر اساس تعریف سازمان توسعه صنعتی ملل متحد، مناطق آزاد تجاری به‌عنوان محرکی برای تشویق صادرات صنعتی به شمار می‌آیند و این مناطق با بهره‌گیری از مزایایی مانند معافیت‌های مالیاتی، بخشودگی سود و عوارض گمرکی، نبود تشریفات دست‌وپاگیر ارزی و اداری، تسریع در فرآیندهای صادرات و واردات با جذب سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال فناوری به توسعه کشور کمک می‌کنند.

مناطق آزاد فارغ از پیچیدگی­های دست و پاگیر اداری و نیز تعرفه‌ها و قوانین و مقررات سخت‌گیرانه تجاری و سیاسی نقش مهمی در نقل و انتقال کالا و تکنولوژی دراقتصاد بازی می­کنند.

ماکو؛ پیشرو در صادرات

منطقه آزاد ماکو؛ از جمله مناطقی است که به خوبی توانسته توازن تولید و تجارت خارجی برقرار کند. این منطقه در حال حاضر بیشترین صادرات را در بین مناطق آزاد کشور دارد. از سوی دیگر ۱۴۰ واحد تولیدی، صنعتی در منطقه آزاد ماکو فعالیت دارند.

براساس آمارها سالانه حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار انواع کالا از منطقه آزاد ماکو صادر می‌شود.

این منطقه با بهره گیری از موقعیت جغرافیایی استراتژیک و برنامه‌های توسعه‌ای متنوع، به یکی از مقاصد جذاب برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی تبدیل شده است.

معادن، تولید پوشاک، لجستیک، سردخانه بیشترین حجم سرمایه‌گذاری در این منطقه آزاد را به خود اختصاص داده است.

منطقه مهم و استراتژیک

منطقه آزاد تجاری – صنعتی ماکو به لحاظ محدوده جغرافیایی منطبق بر شهرستان‌های ماکو، شوط، پلدشت و شهر مرزی بازرگان است که در منتهی الیه شمال غربی کشور واقع شده و حدود ۷۵ درصد مساحت مناطق آزاد کشور را به خود اختصاص داده است. این منطقه در مجاورت کشورهای ترکیه و جمهوری آذربایجان (خودمختار نخجوان) واقع شده و به لحاظ موقعیت استراتژیک خود به عنوان شاهراه ارتباطی کشورهای عضو اکو و هاب کریدور شرق به غرب مطرح است.

کریدور شرق به غرب کریدور مهمی است که قسمتی از آن از منطقه آزاد ماکو عبور می کند. کشور چین از طریق ترکمنستان وارد سرخص می‌شود، سپس به ماکو و بعد هم چشمه ثریا می‌رود.

کریدور شرق به غرب سه شاخه دارد. شاخه شمالی هم‌اکنون به دلیل جنگ اوکراین تعطیل است. کریدور میانی از طریق ترکمنستان وارد دریای خزر می شود و از آن‌جا به ارمنستان و ترکیه و اروپا می رود. کریدور دیگر از طریق ترکمنستان و ایران است که تا تبریز ادامه دارد.

از سوی دیگر به گفته دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ويژه اقتصادی، منطقه آزاد ماکو بهترین موقعیت را برای تجارت با ترکیه و افزایش مراودات اقتصادی با این کشور دارد.