نوسان قیمت ها سبب فرسایش طبقه متوسط می شود / جامعه دچار انتظار مزمن شده است

خبرداری؟ مهم ترین پیامدهای اجتماعی بی ثباتی اقتصادی و نوسان قیمت ارز و طلا چیست؟ چرا چشم انداز اقتصادی جامعه برای مردم روشن نیست و چه باید کرد؟«پول نیوز» برای پاسخ به این سوالات و تحلیل چشم انداز پیش روی کشور با دکتر مجید ابهری آسیب شناس اجتماعی گفت وگو کرده که «خبرداری؟»آن را بازنشر می کند.

ابهری در این زمینه به«پول نیوز»گفت:افزایش شتابان و بی‌ثبات نرخ ارز و طلا، تنها یک مسئله اقتصادی نیست؛ بلکه نشانه‌ای از بحرانی عمیق‌تر در لایه‌های اجتماعی جامعه است. در نگاه آسیب‌شناسانه، بازار ارز و طلا بیش از آنکه تابع متغیرهای فنی باشد، آینه‌ای از انتظارات، نگرانی‌ها و میزان اعتماد عمومی به آینده است. زمانی که این دو بازار به‌صورت لجام‌گسیخته رشد می‌کنند، پیام روشنی مخابره می‌شود: جامعه نسبت به ثبات اقتصادی و پیش‌بینی‌پذیری آینده دچار تردید شده است.

وی  ادامه داد:در جوامعی که ثبات اقتصادی و اعتماد نهادی تضعیف می‌شود، مردم به‌طور طبیعی به سمت دارایی‌هایی حرکت می‌کنند که آن‌ها را «امن» می‌پندارند. ارز و طلا در چنین شرایطی، نه ابزار سرمایه‌گذاری، بلکه پناهگاه روانی می‌شوند. شهروندان تلاش می‌کنند ارزش دارایی خود را حفظ کنند، حتی اگر این تصمیم به تشدید التهاب بازار بینجامد.

این آسیب شناس اجتماعی تصریح کرد:چنین رفتار جمعی نه از طمع، بلکه از ترس از آینده ناشی می‌شود؛ ترسی که ریشه در تجربه زیسته مردم از تورم، کاهش قدرت خرید و نوسانات مکرر دارد. وقتی افق اقتصادی تیره می‌شود، جامعه به جای تولید و مشارکت، به انباشت دارایی‌های امن پناه می‌برد.

ابهری افزود:نخستین پیامد این وضعیت، فرسایش طبقه متوسط است. جهش ارز و طلا به‌سرعت هزینه‌های زندگی را بالا می‌برد، در حالی که درآمدها با همان سرعت تعدیل نمی‌شوند. نتیجه، کوچک شدن طبقه‌ای است که ستون ثبات اجتماعی محسوب می‌شود. تضعیف این طبقه، به افزایش نابرابری و گسترش احساس بی‌عدالتی در جامعه می‌انجامد.

وی خطرنشان کرد:پیامد دیگر افزایش نااطمینانی روانی است. خانواده‌ها قادر به برنامه‌ریزی بلندمدت نیستند؛ تصمیم‌هایی مانند ازدواج، فرزندآوری، خرید مسکن یا سرمایه‌گذاری مولد به تعویق می‌افتد. این تعلیق تصمیم‌گیری، جامعه را وارد وضعیت «انتظار مزمن» می‌کند؛ وضعیتی که در آن امید کاهش می‌یابد و خستگی اجتماعی افزایش پیدا می‌کند.

ابهری گفت:افزایش نرخ ارز و طلا، تا حد زیادی محصول «انتظارات تورمی» است. انتظارات نیز در خلأ شکل نمی‌گیرند؛ بلکه نتیجه کیفیت ارتباط میان نهادهای تصمیم‌گیر و جامعه هستند. پیام‌های متناقض، تصمیمات ناپایدار و نبود روایت روشن از آینده، انتظارات منفی را تشدید می‌کند. در چنین فضایی، بازار پیش از آنکه به واقعیت واکنش نشان دهد، به تصویر آینده واکنش نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید:وضعیت اقتصادی مردم نگران کننده است/ مشکلات اقتصادی آسیب های اجتماعی را افزایش داده است

وی در پایان گفت:افزایش لجام‌گسیخته ارز و طلا، بیش از آنکه یک نوسان قیمتی باشد، علامت هشدار اجتماعی است. این پدیده از گسست میان انتظارات جامعه و چشم‌انداز اقتصادی حکایت دارد. مهار آن، تنها با ابزارهای فنی ممکن نیست؛ بلکه نیازمند بازسازی اعتماد، تقویت ارتباطات عمومی و ایجاد افقی قابل باور برای آینده است. جامعه‌ای که به آینده اعتماد کند، دیگر دارایی‌هایش را در را در پناهگاه‌های اضطراری پنهان نخواهد کرد.