دفاع پزشکیان از افزایش قیمت بنزین / آیا قیمت بنزین دوباره افزایش پیدا می کند؟

خبرداری؟ مسعود پزشکیان در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری از ضرورت افزایش قیمت بنزین سخن گفت. با این وجود این اتفاق تا آذر ماه سال جاری به دلیل وقوع اتفاقات مختلف که کشور را درگیر کرده بود به تعویق افتاد.پزشکیان امادر مصاحبه جدیدی که با رسانه  KHAMENEI.IR  انجام داده از افزایش قیمت بنزین دفاع کرده است. اظهاراتی که می تواند نشان دهنده عزم دولت برای افزایش مجدد قیمت بنزین باشد.

وی در این گفت وگو تاکید کرده است: «در همین بحث بنزین، فکر می‌کنید به هر باک بنزین چقدر یارانه می‌دهیم؟ بر اساس همین سهمیّه‌ای که می‌دهیم، در ماه نزدیک به هشت میلیون تومان است، تازه اگر در سقف آن شصت لیتر و صد لیتر مصرف کند؛ اگر بیشتر مصرف کند، دیگر می‌رسد به حدود بیست میلیون تومان در هر باک؛ حالا اگر دو تا باک داشته باشیم، آن‌وقت ببینید چقدر می‌شود. چرا ما داریم این‌جوری پول خرج می‌کنیم؟ چرا این یارانه را به همه نمی‌دهیم؟ وقتی هم مداخله می‌کنیم، دادِ یک عدّه بالا می‌رود که چرا دارید گران می‌کنید. ما گران نمی‌کنیم؛ ما می‌خواهیم آنچه به دست می‌آوریم به همه بدهیم. اگر قرار است من به یک باک ماشین هفت میلیون، ده میلیون یا بیست میلیون یارانه بدهم، خب این را به همه‌ی مردم می‌دهم؛ به همه به اندازه‌ی سهمی که دارند پرداخت می‌کنم. رسانه‌ی ما باید دفاع کند و فرهنگش را ایجاد کند. ما هیچ پولی را برای چاله‌چوله‌های دولت خودمان برنخواهیم داشت، هیچ چیزی از یارانه کم نخواهیم کرد، ولی می‌خواهیم این یارانه را به همه بدهیم. من که چند تا ماشین در خانه دارم، بسته به میزان مصرفم، برای هر باک دارم هشت میلیون، نُه میلیون یا ده میلیون یارانه می‌گیرم؛ در همین حال، یک عدّه نان شب ندارند بخورند! چرا؟» .

با سخنان اخیر وی و دفاعش از افزایش نرخ بنزین و با توجه به شکسته شدن تابو و بر مبنای مصوبه‌ی صادره در خصوص بازنگری قیمت بنزین هر سه ماه یک بار گویا دولت قصد دارد این برنامه را به مرحله‌ اجرا بگذارد. بسیاری از کارشناسان نیز معتقدند که دولت در فواصل زمانی کوتاه قصد دارد نسبت به افزایش بهای بنزین اقدام کند. این برنامه البته موافقان و مخالفانی دارد. برخی معتقدند رشد پلکانی هر چند رد فواصل کوتاه حساسیت زدایی از جاکعه خواهد کرد، اما برخی دیگر نسبت به تبعات تورمی شدید این اقدام هشدار می‌دهند. نکته، اما اینجاست که در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری پزشکیان صراحتا تاکید کرده بود: «اگر قرار است روزی بنزین گران شود باید قبل از گران کردن بنزین خودرویی را وارد کنیم که سوختش سه لیتر یا چهار لیتر در هر صد کیلومتر است.»

 سناریوهای پیش روی دولت

در این زمینه دولت چهاردهم می تواند از سه مسیر حرکت کند.

1-افزایش ناگهانی قیمت: سیاستی که در گذشته تجربه شده و هرچند در کوتاه‌مدت درآمد دولت را بالا می‌برد، اما شوک تورمی و تبعات اجتماعی گسترده درپی دارد و در شرایط کنونی اقتصاد ایران، قابلیت اجرا ندارد.

2-فراهم کردن امکان خرید و فروش سهمیه بنزین: پیشنهادی که در سال‌های گذشته مطرح بود و هدف آن واگذاری کامل تعیین قیمت به بازار است. در این روش نیز عملا قیمت بنزین به شدت افزایش می‌یابد و علاوه بر این نظام تامین اجتماعی و قیمتگذاری سوخت را به یکدیگر وابسته می‌کند که مضراتی برای هر دو بخش در پی دارد.

3-بهبود قیمت با الگوی پلکانی فعلی: که در آن نرخ پایه برای مصرف متعارف ثابت می‌ماند یا اندکی افزایش می‌یابد و تنها مصرف مازاد با نرخ بالاتر محاسبه می‌شود. این روش با ایجاد یک سازِکار تدریجی، زمینه اصلاح را فراهم می‌کند بی‌آنکه به شوک قیمتی یا نارضایتی اجتماعی گسترده منجر شود.

حرکت تدریجی دولت برای افزایش تدریجی قیمت بنزین

برآوردهای مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد افزایش شدید قیمت بنزین ممکن است به کاهش حدود ۴۰۰ هزار شغل و همچنین کاهش نزدیک به یک درصد از رشد اقتصادی منجر شود. همچنین مدل‌های اقتصادسنجی داخلی حاکی از آن است که هر ۱۰ درصد افزایش قیمت سوخت می‌تواند حدود یازده درصد به نرخ تورم اضافه کند. در چنین شرایطی، تصور تأثیر افزایش ۱۰ ‌برابری بر تورم کنونی چندان دشوار نیست. هزینه سیاسی این سناریو چنان بالاست که می‌توان گفت در شرایط کنونی امکان آن وجود ندارد.

بیشتر بخوانید:هیات وزیران در مصوبه‌ای نحوه افزایش قیمت بنزین را مشخص کرد

با کنار رفتن سناریوی شوک، گزینه‌های میانه ‌رو مانند نظام سه‌ نرخی که اعمال شده یا افزایش تدریجی سالانه رنگ و بوی جدی‌تری گرفته‌اند.به همین دلیل نیز دولت به‌احتمال زیاد ترکیبی از روش‌های تدریجی را به کار خواهد بست تا هم مصرف را مهار کند، هم درآمد خود را افزایش دهد و هم از واکنش های اجتماعی جلوگیری کند. محتمل‌ترین سناریو، افزایش آرام و پیوسته قیمت بنزین است؛ روندی که شاید در کوتاه‌مدت از بحران جلوگیری کند، اما در نهایت هیچ‌یک از مشکلات ساختاری را حل نخواهد کرد.