رویداد جامع معدن و صنایع معدنی در برج میلاد

خبرداری؟

این رویداد که از ۲۷ تا ۳۰ مردادماه ۱۴۰۴ برگزار شد، شامل بخش‌های مختلفی همچون نمایشگاه‌های تخصصی فلزات آهنی و غیرآهنی، معدنکاری دیجیتال و چندین همایش و پنل تخصصی با حضور مدیران دولتی، بخش خصوصی و کارشناسان صنعت بود.

در افتتاحیه مراسم، چهره‌های شناخته‌شده‌ای چون:

• سید محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت (با پیام ویدئویی)،

• شینا انصاری معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست،

• محمود سریع‌القلم استاد دانشگاه،

• مسعود نیلی اقتصاددان و

• علیرضا بختیاری مدیر مسئول گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد

حضور داشتند و به سخنرانی پرداختند که نشان‌دهنده اهمیت بالای رویداد برای سطوح تصمیم‌گیری اقتصادی و صنعتی کشور بود.

محورهای بحث و تحلیل

تمرکز اصلی رویداد بر بحث راهکارهای توسعه پایدار صنعت معدن و صنایع معدنی بود. از جمله موضوعات کلیدی مورد بحث می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بررسی چالش‌های بنگاه‌های معدنی در پساتحریم و اقتصاد جهانی

• ناترازی‌ها در بخش انرژی، زیرساخت‌ها و تأمین مالی که مانع رشد بخش معدن است

• نقش مناطق ویژه اقتصادی در توسعه زنجیره ارزش

• معدنکاری دیجیتال و انقلاب صنعتی چهارم به مثابه مسیر نوآوری و افزایش بهره‌وری

• توسعه صنایع فلزات غیرآهنی و بازار جهانی مس به عنوان فرصت صنعتی قرن

• تعامل معدن با محیط‌زیست و مدیریت منابع طبیعی برای تحقق توسعه پایدار

همچنین کارگاه‌های آموزشی در زمینه‌هایی مانند تحلیل تقاضای محصولات فولادی، نیروگاه‌های خورشیدی صنعتی، طراحی و نصب تجهیزات معدنکاری دیجیتال برگزار شد که هدف آن ارتقای توانمندی‌های فنی و مدیریتی فعالان صنعت بود.

مشارکت فعال شرکت‌ها و نهادها

شرکت‌های بزرگ داخلی مانند شرکت ملی صنایع مس ایران و شرکت فولاد هرمزگان حضور فعالی در نمایشگاه داشتند و آخرین دستاوردها و برنامه‌های توسعه‌ای خود را به نمایش گذاشتند. این مشارکت نشان می‌دهد که بخش خصوصی و شرکت‌های پیشرو به دنبال خلق فرصت‌های سرمایه‌گذاری و ارتقای رقابت‌پذیری در بازارهای داخلی و بین‌المللی هستند.

تحلیل: چشم‌انداز و چالش‌ها

رویداد جامع معدن و صنایع معدنی بیش از اینکه یک نمایشگاه صرف باشد، مرکز گفت‌وگوی راهبردی برای حل مشکلات ساختاری این صنعت بود. تحلیل‌های ارائه‌شده در این همایش به چند محور بازمی‌گردد:

• زیرساخت‌ها و تامین انرژی همچنان بزرگ‌ترین مانع برای توسعه پایدار بخش معدن است و نیازمند سیاست‌گذاری هماهنگ میان دولت و بخش خصوصی است.

• معدنکاری دیجیتال به عنوان یک فرصت کلیدی مطرح شد؛ جهشی که اگر به درستی اجرا شود، می‌تواند بهره‌وری را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.

• ارتباطات بین‌المللی و بازار جهانی نیز برای صنایع معدنی به‌خصوص فلزات غیرآهنی، به مثابه فرصتی برای ورود به زنجیره‌های ارزش جهانی تلقی می‌شود، هرچند نیازمند حمایت‌های نهادی و سرمایه‌گذاری بلندمدت است.

چرا این رویداد مهم بود؟

رویداد جامع معدن و صنایع معدنی برج میلاد را می‌توان یکی از معدود تلاش‌های منسجم برای بازتعریف جایگاه معدن در اقتصاد ایران دانست. این رویداد صرفاً یک نمایشگاه یا همایش نبود؛ بلکه بستری برای هم‌نشینی سیاست‌گذار، فعال اقتصادی، دانشگاه و رسانه ایجاد کرد؛ حلقه‌ای که سال‌ها در بخش معدن ناقص بوده است.

در شرایطی که اقتصاد ایران با محدودیت‌های ارزی، ناترازی انرژی و افت سرمایه‌گذاری مواجه است، معدن و صنایع معدنی به‌عنوان پیشران جایگزین نفت دوباره به کانون توجه بازگشته‌اند.

نقاط قوت رویداد (Strengths)

 تمرکز بر مسائل واقعی صنعت
برخلاف بسیاری از رویدادهای نمایشی، محور گفت‌وگوها حول مشکلات عینی بود:

• کمبود انرژی

• فرسودگی ماشین‌آلات

• تامین مالی

• محیط‌زیست

• عقب‌ماندگی فناوری

این رویکرد نشان می‌دهد صنعت معدن دیگر در مرحله «شعار توسعه» نیست و به دنبال راه‌حل اجرایی است.

 پررنگ شدن معدنکاری دیجیتال
تأکید مداوم بر معدنکاری هوشمند، اتوماسیون و داده‌محوری یک سیگنال مهم دارد:

آینده معدن ایران بدون فناوری، اساساً آینده‌ای نخواهد داشت.

این نگاه می‌تواند مسیر سرمایه‌گذاری جدید، جذب استارتاپ‌ها و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان را هموار کند.

 حضور هم‌زمان بخش خصوصی و حاکمیت
هم‌نشینی مدیران دولتی با فعالان بزرگ معدنی، فرصتی برای کاهش شکاف تصمیم‌سازی و اجرا ایجاد کرد؛ شکافی که یکی از ریشه‌های ناکارآمدی در این صنعت است.

 نقاط ضعف و چالش‌ها (Weaknesses)

 فاصله بین گفت‌وگو و اقدام
اگرچه بحث‌ها عمیق و دقیق بود، اما همچنان این نگرانی وجود دارد که خروجی‌ها در سطح بیانیه و توصیه باقی بماند.
صنعت معدن بیش از همایش، به:

• اصلاح مقررات

• ثبات سیاستی

• ضمانت اجرایی

نیاز دارد.

 کم‌رنگ بودن سرمایه‌گذار خارجی
در شرایطی که توسعه معادن نیازمند سرمایه‌های بزرگ و فناوری پیشرفته است، نبود بازیگران بین‌المللی یا حتی نقشه راه مشخص برای جذب آن‌ها، یک ضعف جدی محسوب می‌شود.

 فرصت‌های ایجادشده (Opportunities)

تبدیل معدن به محور توسعه منطقه‌ای
یکی از پیام‌های مهم رویداد، نقش معادن در توسعه مناطق کمتر برخوردار بود. اگر این نگاه عملیاتی شود، معدن می‌تواند هم‌زمان:

• اشتغال ایجاد کند

• مهاجرت معکوس رقم بزند

• زنجیره‌های صنعتی محلی بسازد

 جهش در زنجیره ارزش
تأکید بر فلزات غیرآهنی، به‌ویژه مس، نشان می‌دهد سیاست‌گذاران به تدریج به سمت خام‌فروشی‌زدایی حرکت می‌کنند؛ مسیری که سودآوری، ارزآوری و قدرت چانه‌زنی ایران را افزایش می‌دهد.

 تهدیدهای پیش‌رو (Threats)

 بحران انرژی
تقریباً همه تحلیل‌ها به یک نقطه ختم می‌شود:

بدون حل ناترازی انرژی، توسعه معدن ممکن نیست.

اگر سیاست‌گذاری انرژی هم‌زمان با توسعه معدن اصلاح نشود، بسیاری از برنامه‌ها روی کاغذ باقی می‌ماند.

 تعارض معدن و محیط‌زیست
حضور سازمان محیط‌زیست نشانه خوبی است، اما تا زمانی که چارچوب مشخص «معدن سبز» تدوین نشود، این تعارض می‌تواند به چالش اجتماعی و حقوقی تبدیل شود.

 جمع‌بندی تحلیلی

رویداد جامع معدن و صنایع معدنی برج میلاد را می‌توان آغاز یک گفت‌وگوی بالغ در صنعت معدن ایران دانست؛ گفت‌وگویی که اگر به سیاست‌گذاری پایدار، اصلاح مقررات و سرمایه‌گذاری هدفمند ختم شود، می‌تواند معدن را به موتور رشد اقتصاد کشور تبدیل کند.

اما اگر خروجی‌ها به گزارش و خبر محدود شود، این رویداد نیز به فهرست بلند «فرصت‌های از دست‌رفته» اضافه خواهد شد.