گرامیداشت مقام زن، وظیفه ای شخصی و ملی

خبرداری؟

 فاطمه در همه ابعاد گوناگون “زن بودن” نمونه شده بود. مظهر یک “دختر” در برابر پدرش. مظهر یک “همسر” در برابر شویش. مظهر یک “مادر” در برابر فرزندانش. مظهر یک “زن مبارز و مسئول” در برابر زمانش و سرنوشت جامعه‌اش. فاطمه خود یک “امام” است. یعنی یک نمونه مثالی، یک تیپ ایده آل برای یک “اُسوه” یک “شاهد” برای هر زنی که می‌خواهد “شدن خویش” را خود انتخاب کند.

و من خواستم از فاطمه بگویم، درماندم.

خواستم بگویم فاطمه دختر خدیجه بزرگ است، دیدم که فاطمه نیست.

خواستم بگویم که فاطمه دختر محمد است، دیدم که فاطمه نیست.

خواستم بگویم که فاطمه همسر علی است، دیدم که فاطمه نیست.

خواستم بگویم که فاطمه مادر حسنین است، دیدم که فاطمه نیست.

خواستم بگویم که فاطمه مادر زینب است، باز دیدم که فاطمه نیست.

نه، اینها همه هست و این همه فاطمه نیست.

فاطمه فاطمه است.

این جملاتی است که دکتر علی شریعتی در تکریم مقام زن، به زیبایی کنار هم گذاشته و فاطمه را الگو قرار داده تا بگوید زن چه جایگاهی داشته، دارد و می تواند داشته باشد. اگرچه زن در طول تاریخ، همواره الگو و جریان ساز بوده و 50 درصد جامعه را تشکیل داده، اما متاسفانه کمتر دیده شده است. زن هنگامی دیده شد که ماری کوری رادیوم را کشف کرد یا مریم میرزاخانی استاد ریاضی جهان بدلیل بیماری در جوانی جان باخت. این در حالی است که زنان بسیاری با فداکاری مردان بزرگی را تربیت کردند اما هرگز نامی از آنها به میان نیامده و نمی آید.

زنان بسیاری طاقت فرساترین کارها را انجام دادند تا در غیبت نان آور خانواده، کودکانشان را به عالی ترین درجات علمی، فرهنگی، ورزشی، سیاسی، اقتصادی و… برسانند، اما متاسفانه نامی از آنان به میان نمی آید. اگر ادیسون مخترع بزرگی می شود، برق را اختراع می کند و در سالروز تولدش، یک دقیقه برق را قطع می کنند، هرگز از مادر فداکارش یادی نمی شود که انگیزه زیستن را به او داد، بدترین بی مهری که در مورد مادر و همسر تمامی بزرگان وجود دارد.

هرچقدر که زن نماد زیبایی، عشق، فداکاری و مهربانی بوده و هست، بیش از آن مورد بی مهری و کم لطفی قرار گرفته است. اگرچه هرگز نباید نقش زن در شکل گیری خانواده را نادیده گرفت یا آن را کمرنگ کرد، اما در عمل اتفاق دیگری افتاده، زیرا زن را فراموش کرده ایم و در حالی که کلیدی ترین و حیاتی ترین وضعیت خانه و خانواده و حتی جامعه به زنان وابسته است، نقش وجودی شان را درک نمی کنیم، بیاد نمی آوریم یا از سر غرور و بی تفاوتی نمی خواهیم بیاد بیاوریم.

بی شک زن امروز با دوره های گذشته تفاوت چشمگیری داشته، او نقش خود را در جامعه برجسته کرده و این برجستگی به اندازه ای جدی است که هرگز نمی توان آن را نادیده گرفت. برخلاف گذشته که زنان حتی اجازه بیرون آمدن از خانه را نداشتند و از خانه پدر به خانه شوهر و در نهایت به خانه آخرت می رفتند، امروز بخش قابل توجهی از اداره کشور بدست زنان سپرده شده، بیش از 64 درصد صندلی دانشگاهها را زنان بخود اختصاص داده اند، پست های کلیدی از وزیر تا معاون، فرماندار و قاضی را زنان بدلیل لیاقت بدست آورده اند. نقش زن به اندازه ای اهمیت دارد که نامزدهای انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری به همراه دختر و همسرشان برای ثبت نام می روند و در ادامه نیز آنان را کنار خود نگه می دارند تا هر آنچه از زن درک نمی کنند، دختر و همسرشان جبران کند.

البته مهمترین و جذاب ترین عنوانی که زن دارد و هیچ مردی حتی توان درک آن را ندارد، لذت و عشق مادر بودن است، جایگاهی که خداوند فقط به زنان بخشیده و مردان در هر جایگاه و مقامی، در برابر مادر سر تعظیم فرود می آورند.

مهمترین گزینه ای که در مورد زن می توان بکار برد، نماد عشق و گرمی کانون خانواده است. اگر مردی با روی خوش از خانه بیرون می رود و در طول روز شادمانه کار و تلاش می کند، باید ریشه آن را در روابط خانوادگی و رفتار همسرش جستجو کرد و اگر فرزندی شادمانه زندگی می کند، درس می خواند پله های ترقی را با سرعت طی می کند و به موفقیت می رسد، باز هم باید رفتار زن خانواده این بار در مقام مادر را کنکاش کرد.

در کنار تمامی ظرفیت ها، گزینه بسیار مهمی که در انحصار زن قرار دارد، خانه داری و آشپزی است. واقعیت این است که پخت و پز یک کار روزمره نیست، بلکه رشته‌ای نامریی است که در دست زن قرار داده شده و خانواده را به هم پیوند می‌دهد. دکتر مهدی الهی قمشه ای می گوید اگر روزی مشاهده کردید غذایی که همسرتان سر سفره قرار داده، مزه همیشگی را ندارد، دنبال کیفیت گوشت و سبزی یا کمبود ادویه نروید، بدانید که همسرتان را آزرده اید و او غذایی بدون عشق پخته است. باید باور کنیم که عشق بخشی از غذاست که در هیچ فروشگاهی نمی توان خرید و اندازه آن فقط در دست زنان است. به عبارت بهتر خوشمزه گی یا بد مزه گی غذا به رضایت زن از تک تک اعضای خانواده بستگی دارد.

واقعیت بزرگتر این است که آشپزی زنان، جایگاه و ارزشی دارد که در مقایسه ای ساده می توان به اهمیت آن پی برد. هنگامی که خانواده‌ها به تدریج از آشپزی فاصله گرفتند و به رستوران‌ها و غذاهای آماده روی آوردند، زنگ خطر سست شدن بنیان خانواده بصدا درآمد، زیرا به جرات می توان بخشی از بالارفتن آمار طلاق و فروپاشی خانواده ها را در تعطیل کردن آشپزخانه جستجو کرد. هنوز مردان و فرزندانی هستند که قبل از ورود به خانه، فضای پشت در را بو می کشند تا حدس بزنند همسر یا مادرشان چه غذایی پخته، رفتاری که نشان می دهد غذای خانه برای پر کردن شکم و سیرکردن نیست، بلکه عشق، پیوند و تعلق خاطر تک تک اعضای خانواده نسبت به یکدیگر است که در آشپزی مادر و همسر نهفته است. مردان بسیاری آشپزی می کنند و خوب هم غذا می پزند، اما همه آنها اعتراف می کنند دستپخت همسرشان چیز دیگری است و هیچ دلیلی هم برای آن ندارند.

زن به اندازه ای در کانون خانواده تاثیرگذار است و نقش آفرینی دارد که جامعه جهانی تصمیم گرفته روزی را برای تکریم او تعیین کند. روز زن مختص شوهر یا فرزند نیست، بلکه تمامی مردان جامعه باید در این تکریم خودنمایی کنند. می توانیم همه محرومیت ها و کم لطفی هایی که در حق زنان اعمال می شود، در روز زن کمرنگ کنیم و حتی کلید پایان دادن به آنها را بزنیم. می توان در ادارات هدیه ای برای زنان تهیه کرد. می توان همانگونه که کارگران را در روز کارگر تعطیل می کنند، در روز زن نیز زنان را تعطیل کرد. می توان در ورودی ادارات بنر تبریک روز زن نصب کرد. می توان نسبت به هیچ زنی تندی و پرخاش نکرد. می توان در صف اتوبوس یا مترو، حق تقدم را به زنان داد. می توان در نوبت خرید نان یا صف صندوق میدان تره بار، اولویت را به زنان داد. می توان با زنان راننده مودبانه رفتار کرد و بدلیل خاموش شدن خودرو در وسط خیابان، بر سر زنان فریاد نکشید. می توان بصدا درآوردن زنگ مدارس دخترانه را بدست رییس جمهور یا وزیر آموزش و پرورش سپرد. می توان بجای گرانفروشی و سواستفاده از روز زن، تخفیف های ویژه برای پوشاک، زیور آلات و… زنان در نظر گرفت. می توان زندگی زنان را زیر ذره بین قرار داد و هر کسی از ظن خود به ارتقای کیفیت رابطه اجتماعی با زن نگاه کند.

اما داستان در کانون خانواده متفاوت است. می توان به مادر و همسر خانواده مرخصی داد و انجام تمامی مسوولیت ها را فقط در روز زن دیگر اعضای خانواده بر عهده بگیرند. می توان با خوشرویی خانه را ترک کرد و با یک شاخه گل و البته لبی خندان به خانه بازگشت. می توان هدیه ای ویژه خرید، هدیه ای که تاریخ داشته باشد و زمان را ثبت کند تا زن خانه بداند هر سال چگونه تقدیر شده و کلکسیونی از تقدیر برای خود نگه دارد. می توان برای شام به رستوران رفت یا غذایی مورد علاقه زن خانه سفارش داد. می توان دهها و صدها رفتار دیگر انجام داد تا اهمیت زن را در روز زن به زن خانواده اثبات کرد. می توان از زن، مادر و همسر به هر شکل و روش تقدیر کرد و کسانی که زن خانواده را از دست داده اند، به یاد او، از زنان دیگر خانواده تقدیر کنند. می توان با هر روشی به مقام والای زن تبریک گفت و تعظیم کرد، فقط باید به نقش و جایگاه زن اعتقاد داشت، برای بهترین تکریم اندیشید و تصمیم گرفت، بیشترین توان را بکار برد و به بهترین روش اجرا کرد.

دکتر زهرا نظری مهر/ حقوقدان