سهم ناچیز دانش‌بنیان‌ها از اقتصاد کشور / چرا دانش‌بنیان‌ها جدی گرفته نشدند؟

اشتراک گذاری :

خبرداری؟ شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت‌هایی هستند که بر پایه نوآوری و دانش‌افزایی سریع عمل می‌کنند و از طریق فرآیندهای فناورانه، تحقیق و توسعه، ایجاد محصولات و خدمات جدید را هدف می‌گیرند. این شرکت‌ها برای رشد و بقاء خود، به استفاده از دانش و فناوری‌های نوین و پتانسیل نوآوری تکیه می‌کنند. آنها تمرکز قوی بر تولید دانش جدید، ایجاد ارزش از طریق دانش و انتقال فناوری دارند.

اگر بخواهیم تحولات زیست‌بوم فناوری، نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان کشور را درک کنیم، می‌توانیم مسیر طی شده را به سه دوره قبلی و دوره چهارم که در آن قرار داریم، تقسیم بندی کنیم. دوره نخست که از دهه ۷۰ آغاز شد و تا سال ۸۰ ادامه داشت در واقع دهه توسعه گسترش آموزش عالی در کشور بود و دهه ۸۰ دهه پژوهش و در دهه ۹۰ تا سال ۱۴۰۰ دهه توسعه شرکت‌های بنیان بود و دوره چهارم که در آن قرار داریم، دوره توسعه اقتصاد دانش‌بنیان است.

بعد از شکل گیری دانش بنیان ها نیاز بود که تاثیر اقتصادی این حوزه در بخش اقتصاد کشور آن هم بر اساس قانون جهش دانش بنیان مشخص شود.

براساس دسته‌‎بندی جدید شرکت های دانش بنیان کوچکتر که فروش سالانه زیر پنج میلیارد داشته باشند دانش بنیان نوپا محسوب می شوند که اکنون ۶۷ درصد از کل دانش‌بنیان‌ها را شکل می دهند.

براساس اعلام گمرک، در سال‌گذشته ۳‌میلیون و ۶۰۵‌هزار‌تن کالا به ارزش ۲‌میلیارد و ۵۰۶‌میلیون دلار توسط شرکت‌های دانش‌بنیان صادر شده‌است و این شرکت‌ها ۵‌میلیارد و ۱۴۱‌میلیون دلار واردات داشته‌‌‌‌‌اند. به گزارش گمرک، از تعداد ۹۷۹۲شرکت دانش‌بنیان مورد بررسی، یک‌هزار و ۵۰۴شرکت به‌عبارتی ۱۵‌درصد در زمینه تجارت خارجی فعالیت داشته‌اند که از این تعداد یک‌هزار و ۹شرکت در زمینه واردات، ۸۴شرکت در زمینه صادرات و ۴۱۱ شرکت در هر دو زمینه فعالیت کرده‌اند. حدود ۸۵‌درصد از ارزش کالاهای وارداتی شرکت‌های دانش‌بنیان به ۵ کشور عمده شامل چین، امارات‌متحده‌عربی، ترکیه، آلمان و هند تعلق دارد؛ در مقابل کشورهای چین، عراق، امارات‌متحده‌عربی، ترکیه و روسیه ۵ کشور عمده مقصد صادراتی کالاهای شرکت‌های مذکور بوده که در مجموع ۷۵‌درصد از کالاهای این شرکت‌ها به این کشورها صادر شد.

بر اساس این گزارش، قیمت هر‌تن کالای صادراتی ۶۹۵ دلار بوده و با توجه به میزان متوسط ارزش هر‌تن کالای صادراتی در کشور که در سال‌۱۴۰۲ به میزان ۳۶۲ دلار بوده‌است؛ ارزش صادراتی کالاهای دانش‌بنیان حدود ۲‌برابر متوسط ارزش کالاهای صادراتی کشور بوده‌است. شرکت‌های دانش‌بنیان در سال‌۱۴۰۲ سهم ۲.۶درصد از وزن و ۵‌درصد از ارزش کل صادرات کشور را به خود اختصاص دادند که مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی، حدود ۸۰‌درصد ارزش صادرات شرکت‌های دانش‌بنیان را به خود اختصاص داده‌اند.

سهم ناچیز دانش‌بنیان‌ها از اقتصاد کشور

سینا مشتاقیان کارشناس و فعال حوزه دانش‌بنیان‌ها به خبرداری گفت: سهم شرکت دانش بنیان در اقتصاد کشور با وجود جهش چشمگیری که در فراوانی داشتند، بسیار ناچیز است که در استان مازندران این سهم به کمتر از یک درصد می رسد.

وی با اشاره به اینکه دانش بنیان کردن اقتصاد یکی از موارد مهم و قابل توجه در اقتصاد کشور است، تصریح کرد: با اینکه امروزه دانش بنیان کردن اقتصاد در سیاست های اقتصاد مقاومتی باعث رونق تولید، بهبود وضعیت اشتغال و حل بخشی از مشکلات اقتصادی می شود اما متاسفانه دید و توجه کافی بر روی مسئله نبوده است.

مشتاقیان افزود: در حقیقت ماهیت شرکت های دانش بنیان این است که به وسیله هم افزایی تولید علم و ثروت و اقتصاد دانش محور و تجاری سازی نتایج تحقیق ها و بررسی ها به تولید کالا و خدمات منتهی شود تا بتواند ارزش افزوده بیشتری را به وجود آورد که متاسفانه از این ظرفیت بهره مند نشده ایم.

این کارشناس ادامه داد: نمی توان در فضای بسته و غیرتعاملی اقتصادی، حرف از شرکت های دانش بنیان و توسعه آن ها زد، چرا که اگر به دنبال توسعه این گونه شرکت ها هستیم باید از فضای ایزوله خارج و به سمت فضای باز و تعاملی حرکت کنیم.

وی بروکراسی اداری و روند پیچیده در ثبت شرکت های دانش بنیان و غافل شدن از هدف را یکی از چالش های این حوزه بیان کرد و ادامه داد: کمبود منابع و تسهیلات متناسب با شرکت های دانش بنیان، عدم تناسب میزان تسهیلات با هزینه تولید شرکت دانش بنیان، بی اعتمادی به محصولات دانش بنیان، واردات، قاچاق و عدم استفاده از کالاهای داخلی با کیفیت بالا حتی در دستگاه های دولتی، عدم استفاده دولت و دستگاه های دولتی از کالاهای داخلی آن هم به صورت دانش بنیان، خلف وعده در پرداخت قراردادهایی که بین شرکت های دانش بنیان با نهادها یا ادارات دولتی منعقد می شود، عدم شناخت از بازارهای بین المللی در قسمت بازاریابی از جمله چالش های دیگر این شرکت ها است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *